Çokçapınar köyüne deneme amaçlı sınırlı sayıda dikilen Lavantalar çiçek verdi. Çokçapınar köyü Lavanta tarlaları ile turizm bölgesi haline gelebilir.
Çokçapınar köyüne deneme
amaçlı sınırlı sayıda dikilen Lavantalar çiçek verdi. Çokçapınar köyü Lavanta
tarlaları ile turizm bölgesi haline gelebilir. Çokçapınar köyünde kıraç alana deneme
amaçlı dikilen sınırlı sayıdaki Lavanta fideleri bu sene Temmuz ayında çiçek
açtı diğer yandan Bozüyük’te yapılan dikimler de iyi netice verdi, İçköy
Mahallesi ve Yeniköy’deki Lavanta tarlalarında da hasat yapıldı. Bölgemizde
Lavanta’nın iklim sorunu yok. Çokçapınar köyünün Bağlık Düzü, Çadırlık yamaçları,
Alıçlık Düzü, Kocataş Üstü ve Ötekarşı mevkilerinde oluşturulacak hayali
fotoğraflardaki gibi Lavanta tarlaları, çiçek, Lavanta Yağı vb ürünlerin
gelirlerinin yanında, Baraj manzaralı Lavanta tarlaları doğa sevenlerin
ziyaretgahı, nişanlanacak ve evlenecek çiftler için Baraj manzaralı doğa
harikası dışçekim manzaraları oluşturabilir. Baraj manzaralı tepelerde
oluşturulacak masmavi Lavanta tarlaları, Bozüyük, Bilecik, Eskişehir bölgesinde
bir turizm bölgesi, doğa severlerin katıldığı turların gözdesi haline
gelebilir.
Bozüyük İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün bölgeye alternatif ürün olarak
geçen yıl ektirdiği Lavanta tarlalarındaki hasada İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü
ekipleri ve Bozüyük Kaymakamı Hasan Yaman’da katıldılar. (Belekomhaber.com)
İklim sorunu olmayan Lavanta, Çokçapınar köyü kıraç alanda olumlu sonuç verdi,
geçtiğimiz yıl sınırlı sayıda dikilen fideler bu sene Temmuz ayında çiçek
açarak bölgemizde rahatlıkla yetiştirilebileceğini gösterdi. Lavanta,
çiçeklerinin kurusunun pazarlanması yanında parfüm sanayinde kullanılan yağı,
çayı, lokumu, sabunu, suyu, lavanta renkli kumaşlar vb çok çeşitli alanlarda
kullanılıyor. 1 dekar araziden yaklaşık 10 kg lavanta yağı elde ediliyor ve
lavanta yağının 100 gramı 150-200 TL civarında olduğu belirtiliyor.
Lavanta Yetiştiriciliği
Boyu 1 metreye kadar uzayabilen, çok yıllık yarı
çalımsı bir bitkidir. Bitkinin kullanılan kısmı çiçekleri ve sap kısmıdır.
Lavantanın çiçek ve çiçek saplarından elde edilen uçucu yağ, dünyada ticareti
en çok yapılan 15 uçucu yağ arasında yer almaktadır.
Kozmetik ve parfüm sanayinde kullanılan uçucu yağ
bileşenlerinde en fazla linalool ve linalil asetat bulunmaktadır. Uçucu yağ
kalitesi bu bileşenlerden linalil asetat oranına göre belirlenmektedir.
Lavanta
uçucu yağı, en fazla kozmetik ve parfüm sanayinde kullanılmaktadır.
Bunun
yanında güzel kokusu nedeniyle sabun ve diğer endüstri kollarında, ilaç
sanayinde
ve ağrı kesici, sakinleştirici, uykusuzluk giderici özellikleriyle de
aromaterapide kullanılmaktadır. İdrar arttırıcı ve romatizma ağrılarını
dindirici etkisi de vardır. Lavanta çiçekleri sedatif etkisinden dolayı çay
şeklinde de kullanılmaktadır.
İklim ve Toprak İstekleri
Lavanta, toprak yönünden seçici olmayan bir bitkidir.
Kireççe zengin, süzek ve
pH’sı
5.8-8.3 olan, kuru ve kalkerli topraklarda çok iyi gelişme göstermektedir.
Kurağa,
sıcağa ve soğuğa oldukça dayanıklıdır. Ancak kışı çok sert geçen bölgelerde
bazen
soğuk zararı görülmektedir.
Üretim ve Yetiştirme Tekniği
Lavanta vegetatif ve generatif olarak üretilebilen bir
bitkidir. Vegetatif olarak,
bitkilerden
elde edilen çelikler ve köklü sürgünler kullanılmaktadır. Köklenme ortamı
olarak
perlit, kum, torf, orman toprağı gibi ortamlar kullanılabilir. Çelikle üretimde
köklendirici
hormon kullanımı köklenme yüzdesini artırmaktadır. Çelikler bitkilerin kış
dinlenmesi
döneminde ve bitki uyanmadan önce (Isparta koşullarında Şubat-Mart-
Nisan
ayları) alınmalı ve köklenme ortamına dikilmelidir. Generatif üretim ise
tohumla yapılmaktadır. Ancak bazı lavanta türlerinin tohum vermemesi bu tür
lavantaların vegetatif
üretimini
zorunlu kılmaktadır. Tohumla üretimde tohumların direk araziye ekilmesi
mümkündür. Ancak lavanta tohumlarının çok küçük olması ve arazi şartlarındaki
ilk çıkışta yabancı ot kontrolünün zorluğu fideleme yöntemiyle üretimi
avantajlı hale getirmektedir. Fideleme yönteminde tohumlar önce fide
yastıklarına ekilir ve fideler elde edilir. Daha sonra elde edilen bu fideler
tüplenir ve belirli bir süre sonra araziye aktarılır.
Toprak İşleme, Tohum Ekimi ve Fide Dikimi
Çok yıllık bir bitki olması nedeniyle bitkiler araziye
aktarılmadan önce derin sürüm
yapılmalıdır.
Tohum ekimi ya da fide dikiminden önce derin işlenmiş toprak diskar
ve
tırmık ile düzeltilmelidir. Tohumlar direk araziye ekilecekse tohum yatağının
son derece iyi hazırlanması gerekir. Fide dikimi uygun toprak ve iklim
koşulları oluştuktan sonra (bölgelere göre mart başı- mayıs sonu arası)
yapılır. Fide dikiminden sonra mutlaka can suyu verilmelidir.
Lavanta
yetiştiriciliğinde 100*40 cm, 120*50 cm sıra arası ve sıra üzeri mesafeler
yetiştiricilik
için uygundur. Isparta koşullarında dikim mesafesi olarak 3–4 m. sıra
arası,
2–3 m. sıra üzeri mesafeler kullanılmaktadır. Sıra arası ve sıra üzeri
mesafelerin
bu
kadar geniş tutulmasındaki amaç araziyi traktörle işleyebilmektir. Bu durum
dekara
bitki sayısını düşüreceği için dekara çiçek veriminin de önemli ölçüde
düşmesine
sebep olmaktadır.
Sulama, Gübreleme ve Bakım
Fide dikimi yapıldıktan sonra bitkinin toprakla olan
ilişkisini kuvvetlendirmek amacıyla belirli aralıklarla 3–4 defa sulama
yapılmalıdır. İleriki yıllarda lavanta bitkisi susuz koşullarda
yetiştirilebilirse de sulama yapılması dekara çiçek verimini artırır.
0,5 X 1 m. Dikim Mesafeli Lavanta Bahçesi
Lavanta tarlalarında 2-3 yılda bir ahır gübresi ile
yapılacak gübreleme, toprak şartlarını iyileştirmeye yardımcı olacağı için son
derece önemlidir. Bunu dışında dekara yılda 8-10 kg N ve 3-5 kg P2O5 verilmesi
yeterlidir. Ancak gübreleme toprak analizi sonuçlarına göre yapılmalıdır. İlk
iki yıllık süreçte yabancı ot kontrolü amacıyla yapılacak çapalama işlemi
dışında
önemli bir bakım işlemi yoktur. Ancak bu iki yıllık süreçte yabancı ot
kontrolünün
titizlikle yapılması bitki gelişimini olumlu yönde etkileyecektir. İleriki
yıllarda
bitkinin allelopatik özelliğinden dolayı yabancı otlar baskı altına alınacağı
için
neredeyse
mücadeleye gerek kalmayacaktır. Lavantanın üretimini engelleyecek önemli bir
hastalık ve zararlısı yoktur. Yalnız bazı yıllarda bitkinin kök kısımlarına
şapkalı mantar ve beyaz kök çürüklüğü, toprak üstü kısımlarına ise Septoria
lavandulae ve Ophiobulus brachyascus gibi hastalık etmenleri zarar vermektedir.
Hasat ve Kurutma
Lavanta, tür ve çeşitlere, iklim ve toprak
koşullarına, rakım ve yöneye göre
değişmekle
birlikte Temmuz ayı içerisinde tam çiçeklenme devresine ulaşır ve bu
dönemde
hasat edilir. Bitkinin hasadında testereli ot bıçağı kullanılmaktadır. Son
yıllarda
benzinli çit biçme makineleri ile de hasat yapılmaktadır. Makineli hasat iş
gücü
ve zaman tasarrufu sağlamaktadır.
Hasat edilen çiçekler ya doğrudan uçucu yağ eldesi
için işlemeye alınır ya da
gölge
bir ortamda kızışma oluşmayacak bir kalınlıkta serilerek kurumaya bırakılır.
Kurutulmuş saplı lavanta çiçekleri elle veya farklı yöntemlerle saplarından
ayrılır.
Çiftçi
koşullarında kurutma işlemi açık araziye serme şeklinde yapıldığı için uçucu
yağ veriminde bir miktar kayıp yaşanmaktadır. Lavantadan genellikle su veya
buhar
Ali Osman GÜRCAN yazdı.
24/05/2021 1780Ali Osman GÜRCAN yazdı.
24/05/2021 2024