Gagauz Türk'lerinde Türk Dili ve Edebiyatı

   Gagauz Türkleri, bazı tarihçilere göre, Selçuklu Türklerinden, II. İzzeddin Keykavus ile Balkanlara gelen Türklerden oldukları için Keykavuz’dan gelme Gagauz ismini aldıkları iddia edilmekte.

   

Bazı tarihçilere göre, yine Karadeniz’in Kuzey’inden gelen Oğuz, Peçenek, Kuman, Kıpçak ve Karakalpak Türklerinin karışımları oldukları iddia edilmekte.

528 yılından itibaren, İncil’i Hunca’ya çeviren Ermeni papazı ve daha sonraları Bizans misyonerleri, henüz Gök Tanrı dinine inanan Hun Türklerini, Bulgar Türklerini, Kuman, Kıpçak, Peçenek, Uz, Oğuz vs gibi Türklerin bir kısımlarını etkileyerek hristiyanlaştırdılar ve Slavlaştırdılar. Bu misyonerlik faaliyetlerinin sonucu Gagauz’lar da hristiyanlaştırıldılar ancak diğerleri gibi Türklüklerini kaybetmediler, Slavlaşmadılar. Türkçe dillerini hiç terk etmediler.\r\n

Dobruca’da, Osmanlı içinde dillerini ve kültürlerini muhafaza ettiler. Etraflarında sürekli Müslüman Türkler bulundu. Bugün Gagauz’lar, Moldova’da, Otonom Gagauz bölgesinde yaşamaktadırlar. 1831.5 Km2 yüzölçümü olan Otonom bölgenin başkenti Komrat’tır. 171.500 nüfusu vardır. Konuşmaları ve eğitim dilleri Türkçe’dir. Türkçe eğitim için Türkiye Cumhuriyeti, “Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı” vasıtasıyla büyük bir yardım yapmaktadır.

Gagauz Edebiyatından Örnekler.

Şiirlerden ;


Açan bakêrim kruçaya,


Nerde Hristos güç zeetledi,


Ben tanıyêrim günahı,


Utanêrim kendimden.


….


Ben bir Köroğlu’ydum daada gezerdim,


Çalıya çırpıya kelle dizerdim,


Esen lüzgardan izler seçerdim,


Kimsem yoktu Balkan’da yalnız gezerdim,


Demir topuzlan kelle ezerdim,


Ben yedi daaya hıkm ederdim,


Geçenden baçını isterdim.


Çocuk Oyunlarından ;


Üşüdüm, üşüdüm, al benim canım üşüdüm


Kürkünü giy kürkünü giy, al benim canım kürkünü giy


Kürküm yok, kürküm yok, al benim canım kürküm yok


Alsana, alsana, al benim canım alsana


….


Ata Sözlerinden ;


Aleme kuyu kazma kendin düşêsin.


Araan bulurmuş, inneen ölürmüş.


Aar ol da molla desinne.


Alat işe şeytan karışır.


Atma kabucu olsun torbanda.


Henüz yorum yapılmamış, ilk yorumu sen yap

Yorum Yazın